در این گردآورى، هشت منطقه‏ى جغرافیایى زیر مورد توجه من بوده‏اند و از هریک از این مناطق چند نوع موسیقى را که فرم و محتواى ویژه‏اى داشته‏اند انتخاب کرده‏ام:

۱. منطقه‏ى موسیقى آذربایجان
۲ . منطقه‏ى موسیقى مازندران و ترکمن
۳. منطقه‏ى موسیقى خراسان   
۴. منطقه‏ى موسیقى سیستان و بلوچستان
۵. منطقه‏ى موسیقى لرستان، بختیارى و فارس
۶. منطقه‏ى موسیقى سواحل جنوب ایران
۷. منطقه‏ى موسیقى کردستان
۸. منطقه‏ى موسیقى گیلان و تالش

 در هریک از این مناطق، موسیقى به صورت آوازى و سازى در مراسم مختلف اجرا مى‏شود و بیشتر نغمه‏ها، ترانه‏ها و یا رقص‏ها پدیدآورنده‏ى شناخته شده‏اى ندارند. شعر ترانه‏ها بیشتر در وصف قهرمانان محلى، دلدادگان شوریده و زندگى روستایى است. یکى از ویژگى‏هاى مشترک موسیقى‏هاى نواحى ایران، حضور عاشیق‏ها و بخشى‏ها در این موسیقى است. این هنرمندان که به جرئت مى‏توان آنها را استادان مسلّم موسیقى نواحى دانست، حس و گوش موسیقایى قوى دارند و به‏طور بداهه و در مناسبت‏هاى خاص، شعر مى‏گویند، آهنگ مى‏سازند و با صدا و ساز خود این ترانه‏ها را مى‏خوانند و مى‏نوازند. موسیقى نواحى ایران اصولاً جنبه‏ى کاربردى دارد و آن را نمى‏توان در سالن کنسرت اجرا کرد. مثلاً عروسى یکى از موارد مهم کاربرد این موسیقى در مناطق مختلف ایران است. موارد دیگرى نیز مانند مراسم کُشتى، مراسم عزادارى، کارهاى کشاورزى و دامدارى و...، لالایى، مراسم درمان بیمار (مراسم نوبان و زار)، مراسم ذکر دراویش و مراسم رقص دسته‏جمعى از مهم‏ترین انواع موسیقى کاربردى محسوب مى‏شوند. ...

حسین حمیدی